ტრამპი: ნატოს ყველა ქვეყანამ თავდაცვაზე უნდა გამოყოს მშპ-ის 5%, გარდა აშშ-ისა
ამერიკის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი მიიჩნევს, რომ ნატოს წევრ ქვეყნებს თავდაცვაზე უნდა გამოყონ მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) 5%, თუმცა ეს მოთხოვნა არ ვრცელდება შეერთებულ შტატებზე.
ჟურნალისტმა ტრამპს ჰკითხა, ფიქრობს თუ არა კვლავ, რომ ნატოს წევრმა ქვეყნებმა თავდაცვაზე უნდა დახარჯონ მშპ-ის 5%. პასუხად, ამერიკის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ ნამდვილად ასე უნდა იყოს, თუმცა გამონაკლისად დაასახელა ამერიკა.
„არ ვფიქრობ, რომ ჩვენ — ამერიკამ — უნდა ვიხადოთ. მაგრამ ვფიქრობ, რომ ნატოს ქვეყნებმა კი — აბსოლუტურად. ჩვენ უკვე წლებია, ვაფინანსებთ ნატოს. ბევრ შემთხვევაში, როგორც მე მახსოვს, თითქმის 100% ჩვენ გადავიხადეთ. ასე რომ, არ ვფიქრობ, რომ ეს ჩვენ გვეხება, მაგრამ დანარჩენები — კი, სრულიად“, — განაცხადა ტრამპმა.
როდესაც მას ჰკითხეს ესპანეთზე — ქვეყანაზე, რომელმაც ამ კვირაში ღიად გააკრიტიკა ალიანსის გეგმა თავდაცვითი ხარჯების გაზრდის შესახებ (3.5%-მდე მშპ-ის თავდაცვაზე და 1.5%-მდე თავდაცვასთან დაკავშირებულ ხარჯებზე), ტრამპმა აღნიშნა, რომ:
„ნატომ უნდა მოაგვაროს ეს საკითხი. ესპანეთი ყოველთვის ძალიან ცოტას გამოყოფდა. ასე იყო ყოველთვის — ისინი ძალიან ცოტა თანხას იხდიდნენ. ესპანეთმა უნდა გადაიხადოს იმდენივე, რამდენსაც ყველა დანარჩენი. ესპანეთი ცნობილია თავისი დაბალი შენატანებით,“ — განაცხადა ტრამპმა.
ტრამპმა ასევე არ დაიშურა კრიტიკა კანადისთვის:
„იცით, ვინ იხდიდა კიდევ ნაკლებს? ქვეყანა, სახელად კანადა. იმიტომ, რომ კანადა ამბობდა: ‘რატომ უნდა გადავიხადოთ, როცა ამერიკა ისედაც უფასოდ გვიცავს?’“ — დაამატა ამერიკელმა ლიდერმა.
შეგახსენებთ, რომ ესპანეთის პრემიერ-მინისტრმა პედრო სანჩესმა წერილი გაუგზავნა ნატოს ახალ გენერალურ მდივანს, მარკ რუტეს, თხოვნით — გადაეხედათ თავდაცვითი ხარჯების „უფრო მოქნილი ფორმულისთვის“.
მადრიდის ასეთი პოზიცია აღშფოთებით მიიღეს ნატოს სხვა წევრებმა, რომლებიც შიშობენ, რომ ეს შეიძლება დააზიანოს შეთანხმება, რომელიც მიმართულია ამერიკის პრეზიდენტის დონალდ ტრამპის დაკმაყოფილებისკენ.
მედიის ინფორმაციით, ნატოს წევრი ქვეყნების მუდმივი წარმომადგენლები პარასკევს, 20 ივნისს, სასწრაფოდ შეიკრიბნენ, რათა განეხილათ ესპანეთის მიერ თავდაცვითი ხარჯების გაზრდის შეთანხმების დაბლოკვა.
შეჯამება
დონალდ ტრამპის განცხადებები NATO-ს წევრი ქვეყნებისადმი კიდევ ერთხელ გამოკვეთს მის ძლიერად სეპარატულ პოზიციას ამერიკული ინტერესების გარშემო.
მისი მოთხოვნა, რომ ყველა წევრმა ქვეყანამ გამოყოს მშპ-ის 5% თავდაცვაზე (როდესაც დღევანდელი ნორმა 2%-ს შეადგენს), წარმოადგენს მკვეთრ გადახრას ალიანსის ამჟამინდელი შეთანხმებებისგან.
ტრამპი მიანიშნებს, რომ აშშ არ უნდა იყოს პასუხისმგებელი იმ სამხედრო ხარჯებზე, რაც, მისი თქმით, „სხვა ქვეყნების ნაცვლადაა გადახდილი“. მისმა განსაკუთრებულმა კრიტიკამ ესპანეთი და კანადა დააზარალა — ორი ქვეყანა, რომლებიც წარსულშიც არაერთხელ გამხდარან კრიტიკის ობიექტი თავდაცვითი ხარჯების არასაკმარისი გამოყოფის გამო.
ესპანეთის მიერ შეთავაზებული “მოქნილი ფორმულა” ფაქტობრივად, არ ითვალისწინებს ტრამპის მოთხოვნას და ქმნის დაძაბულობას NATO-ს შიგნით.
მაშინ, როცა ევროპელი ლიდერები ცდილობენ შეინარჩუნონ ერთობა, ტრამპის პირდაპირი მოთხოვნები და საჯარო შეურაცხყოფა ალიანსში განხეთქილების ნიშნებს აჩენს — რაც მოსალოდნელია გახდეს 2024/25 წლების საგარეო პოლიტიკის მნიშვნელოვანი გამოწვევა.
ეს ყველაფერი ხდება იმ დროს, როცა მსოფლიოში მზარდია სამხედრო ხარჯები და გეოპოლიტიკური დაძაბულობა, რაც NATO-ს სტაბილურობაზე დამატებით გავლენას ახდენს.
წყარო: ტრამპის კომენტარები ჟურნალისტებთან საუბრისას, „ევროპული სიმართლე“