რუსეთი გახდა პირველი ქვეყანა, რომელმაც 2021 წელს თალიბანის ავღანეთში ხელისუფლებაში დაბრუნების შემდეგ ოფიციალურად აღიარა მათი მთავრობა. რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაადასტურა, რომ ქვეყანამ მიიღო თალიბანის დანიშნული ელჩი — რაც აღიარების დე ფაქტო ფორმად ითვლება.
თალიბანის მმართველობა, რომელიც დაბრუნდა ავღანეთში მას შემდეგ, რაც აშშ-ისა და ნატოს ჯარებმა დატოვეს ქვეყანა, ჯერ არ აქვს საერთაშორისო სამართლებრივი ლეგიტიმაცია დასავლეთის ქვეყნების თვალში. თუმცა რუსეთის გადაწყვეტილება ცხადად ცვლის რეგიონულ ძალთა ბალანსს და შესაძლოა ბიძგს აძლევს სხვა ქვეყნებსაც გადახედონ თავიანთ პოლიტიკას თალიბანის მიმართ.
რუსეთის ოფიციალური პირების განცხადებით, ეს ნაბიჯი არ ნიშნავს, რომ ისინი იზიარებენ თალიბანის იდეოლოგიას, მაგრამ ასახავს პრაგმატულ მიდგომას იმ რეალობისადმი, რომ სწორედ თალიბანი აკონტროლებს ქვეყნის დიდ ნაწილს და წარმოადგენს ძალაუფლებას ფაქტზე.
თალიბანის მიერ გაგზავნილი ელჩის მიღება ნიშნავს, რომ რუსეთი აღიარებს მათ როგორც ავღანეთის ცენტრალური ხელისუფლების ლეგიტიმურ წარმომადგენელს. ეს წარმოადგენს მნიშვნელოვან დიპლომატიურ ნაბიჯს არა მხოლოდ ბილატერალურ ურთიერთობებში, არამედ გლობალურ დონეზეც.
-
მოსკოვს აქვს ინტერესები ავღანეთის სტაბილურობაში, რადგან ქვეყანა ესაზღვრება რუსეთის პარტნიორ ცენტრალურ აზიის ქვეყნებს და მოსკოვს სურს თავიდან აიცილოს რადიკალური ისლამიზმის გავრცელება რეგიონში.
-
რუსეთი ასევე ცდილობს დაიკავოს დიპლომატიური ვაკუუმი, რომელიც დარჩა მას შემდეგ, რაც დასავლეთის ქვეყნების უმეტესობამ ავღანეთი დატოვა და გაყინა ფინანსური დახმარებები.
თალიბანის ელჩის მიღება, როგორც საერთაშორისო სამართლის სპეციალისტები განმარტავენ, შესაძლოა მომავალში სხვა სახელმწიფოების მიერ აღიარების პრეცედენტად იქცეს — განსაკუთრებით იმ ქვეყნების, რომლებიც კრიტიკულად არიან განწყობილნი დასავლური პოლიტიკის მიმართ.
საერთაშორისო რეაქცია
დასავლეთის ქვეყნები ჯერჯერობით თავშეკავებულად და კრიტიკულად უყურებენ თალიბანის მიმართ ლეგიტიმაციის მინიჭებას. აშშ და ევროკავშირი კვლავ აკრიტიკებენ თალიბანს ადამიანის უფლებების, განსაკუთრებით კი ქალთა უფლებების უგულებელყოფის გამო. მათთვის, როგორც აცხადებენ, თალიბანის აღიარება არ განიხილება მანამ, სანამ არ მოხდება პოლიტიკისა და მმართველობის ცვლილება.
რუსეთის მიერ თალიბანის ელჩის მიღება არ არის მხოლოდ დიპლომატიური ჟესტი — ეს არის გეოპოლიტიკური სიგნალი, რომელიც აჩვენებს, როგორ შეიძლება მომავალში განვითარდეს ძალთა გადანაწილება ცენტრალურ აზიაში და ავღანეთში. იმ ფონზე, როცა დასავლეთი თავს იკავებს თალიბანის ლეგიტიმაციისგან, მოსკოვი ცდილობს გადადგას წინასწარი ნაბიჯი და დაამკვიდროს საკუთარი გავლენა ამ არასტაბილურ რეგიონში.