დელიში მდებარე რკინის სვეტი განთავსებულია ქუტუბ მინარის (Qutub Minar) კომპლექსში, რომელიც იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ნაწილია. ქუტუბ მინარი შუა საუკუნეების მუსლიმური არქიტექტურის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ძეგლია ინდოეთში, და ამავე ტერიტორიაზე იდგა უძველესი ინდუისტური ტაძარი — „ვიშნუის ტაძარი“, რომლის ნანგრევებშიც სწორედ რკინის სვეტია ჩამონტაჟებული.
რკინის სვეტის ფიზიკური მახასიათებლები
-
სიმაღლე: დაახლოებით 7.2 მეტრი, მათ შორის მიწის ქვემოთ დაფარული ნაწილის ჩათვლით.
-
წონა: დაახლოებით 6 ტონა.
-
მასალა: 98% სუფთა რკინა (თითქმის მთლიანად ჭუჭყის გარეშე).
-
დრო: სვეტი დათარიღებულია დაახლოებით მე-4 ან მე-5 საუკუნით, სავარაუდოდ გუფტების დინასტიის მეფე ჩანდრაგუპტა II-ის მეფობის პერიოდში (375–415 წლები).
ისტორიული წარწერები
სვეტის ზედაპირზე არსებობს ბრაჰმის წარწერები, რომლებიც ძველი სანსკრიტით არის შესრულებული. წარწერებში მოხსენიებულია მეფე, რომელიც დაჯილდოებულია როგორც „ვიშნუ-დჰვამაჯა“ (ვიშნუს ბაირაღი) და განადიდებულია როგორც ძლევამოსილი მმართველი.
ეს გვაფიქრებინებს, რომ სვეტი თავდაპირველად რელიგიური დანიშნულების ჰქონდა და შესაძლოა ვიშნუსადმი მიძღვნილ ტაძარს უკავშირდებოდა.
რატომ არ ჟანგდება სვეტი?
მეცნიერები განმარტავენ რამდენიმე მიზეზს:
-
ფოსფორის მაღალი შემცველობა რკინაში — ეს ქმნის «პასივაციის ფენას», რომელიც იცავს რკინას ჟანგვისგან.
-
ტრადიციული ინდური მეტალურგია იყენებდა ტემპერატურულ რეჟიმს და მეთოდებს, რომლებიც ხელს უწყობდნენ რკინის თანაბარ გადნობას და გაწმენდას მინარევებისგან.
-
კლიმატი — დელის ნახევრად მშრალი კლიმატი, ხშირი ქარები და მინიმალური წვიმა ასევე ხელს უწყობს სვეტის კარგად შენარჩუნებას.
ხალხური თქმულებები და მითი
დელიში გავრცელებულია ლეგენდა, რომ თუ ადამიანი ზურგით მიეკვრება სვეტს და შეძლებს ხელებით მისი შემოხვევას ისე, რომ ხელები შეერთოს — სურვილი აუცილებლად ახდება. თუმცა უსაფრთხოების გამო ახლა ეს აკრძალულია.
ზოგი მიიჩნევს, რომ სვეტი იყო ენერგეტიკული ძელი, რომელიც კოსმოსურ ძალებთან კავშირში იყო. სხვები თვლიან, რომ ძველმა ინდოელმა მეტალურგებმა იცოდნენ ისეთი საიდუმლო ტექნიკა, რომელიც დღემდე დაკარგულია.