2025 წლის 30 ივნისს რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ აზერბაიჯანის ელჩი ოფიციალურად გამოიძახა. რუსული მხარე უკმაყოფილებას გამოხატავს ბაქოში განხორციელებული „არამეგობრული ქმედებებისა“ და რუს ჟურნალისტებთან დაკავშირებული ინციდენტის გამო. როგორც რუსული მედია იუწყება, საკითხი ეხება აზერბაიჯანში რუსეთის სახელმწიფო მედიასაშუალების – სააგენტო „სპუტნიკის“ ოფისში ჩატარებულ სპეცოპერაციას და მის შედეგად ორი თანამშრომლის, სავარაუდოდ რუსეთის უსაფრთხოების სამსახურის (ФСБ) წარმომადგენლების, დაკავებას.
ოფიციალური ბაქო კი მომხდარს მკაცრად აფასებს როგორც შიდა უსაფრთხოების უზრუნველყოფის კანონიერ მოქმედებას. აზერბაიჯანის სამართალდამცავთა ინფორმაციით, დაკავებულ პირებს შესაძლოა ჰქონდეთ კავშირი სახელმწიფოს ინტერესების წინააღმდეგ მიმართულ საქმიანობასთან.
აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრის პოზიცია
დიპლომატიური მორიგი პიკი დადგა მას შემდეგ, რაც აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, ჯეიჰუნ ბაირამოვმა, მკაცრი ტონით უპასუხა კრემლის პოზიციას. მინისტრის თქმით:
„აზერბაიჯანი სუვერენული სახელმწიფოა და არავისგან იღებს მითითებებს, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, როცა საუბარია ეროვნული უსაფრთხოების დაცვაზე. ჟურნალისტური საქმიანობის საფარქვეშ უცხო ქვეყნების სპეცსამსახურების წარმომადგენლების მოქმედება დაუშვებელია და მას შესაბამისი სამართლებრივი შეფასება მიეცემა.“
ბაირამოვმა ასევე მოუწოდა რუსეთს, თავი შეიკავოს სიტუაციის ესკალაციისგან და იხელმძღვანელოს დიპლომატიური დიალოგის პრინციპებით:
„ჩვენ მოვუწოდებთ რუსეთის ფედერაციას, პატივი სცეს აზერბაიჯანის სუვერენიტეტს, ჩვენს შიდა კანონმდებლობას და არ შეეცადოს დაუსაბუთებელი ზეწოლით სიტუაციის დაძაბვას.“
რუსეთი საინფორმაციო სივრცეში გავლენისთვის იბრძვის?
ექსპერტების შეფასებით, მიმდინარე ინციდენტი შეიძლება იყოს ფართო გეოპოლიტიკური თამაშის ნაწილი, რომელშიც რუსეთი ცდილობს, შეინარჩუნოს გავლენა პოსტსაბჭოთა სივრცეში, მათ შორის მედიის საშუალებით. აზერბაიჯანში მოქმედი რუსული მედია ხშირად ხდება კრიტიკის ობიექტი ინფორმაციის მიკერძოებულად გაშუქების გამო, რაც ეწინააღმდეგება ბაქოს საინფორმაციო პოლიტიკას.
ამასთან, უსაფრთხოების კუთხით, ბაქო მნიშვნელოვნად გააძლიერა კონტროლი უცხოური გავლენის ცენტრების მიმართ, განსაკუთრებით 2023 წლის შემდეგ, როცა ქვეყანაში არაერთი სკანდალური დაკავება მოხდა უცხო ქვეყნების აგენტურ ქსელებთან კავშირში.
დასკვნა:
ბაქოსა და მოსკოვს შორის არსებული სტრატეგიული პარტნიორობის ფონზე ბოლო ინციდენტი ცხადყოფს, რომ თუნდაც მოკავშირეებს შორის, ურთიერთობები შეიძლება სერიოზულად დაიძაბოს, როცა საქმე სუვერენიტეტისა და შიდა უსაფრთხოების საკითხებს ეხება. აზერბაიჯანი ხაზგასმით აჩვენებს, რომ არ დაუშვებს ჩარევას თავისი სახელმწიფო ინსტიტუტების მუშაობაში, ხოლო რუსეთი ცდილობს დაიცვას საკუთარი საინფორმაციო ინტერესები. ამ დაპირისპირებამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს რეგიონულ ბალანსზეც, განსაკუთრებით იმ ფონზე, როცა სამხრეთ კავკასია კვლავ გეოპოლიტიკური ინტერესების დაპირისპირების ეპიცენტრად რჩება.