იცოდით, რომ ტორეოდორები ბრძოლის უმეტეს ნაწილს ატარებენ ყვითელ და ვარდისფერ ფერებში და მხოლოდ ბოლოს გადადიან წითელ ფერზე?
წითელი სიყვარულის სიმბოლოა. რა ემართებათ ხარებს, რომლებსაც არ მოსწონთ წითელი ფერი?
შეიძლება იფიქროთ, რომ ხარები გიჟდებიან წითელი ფერის დანახვისას, რადგან ეს ფერიც სიბრაზეს უკავშირდება. ისე, ამ სტატიაში გაიგებთ, მითია თუ რეალობა.
ფაქტებზე საუბრისას, თქვენ ასევე შეიტყობთ რამდენიმე განსხვავებულ ფაქტს ხარებთან ბრძოლის შესახებ, დაწყებული, თუ რატომ ატარებენ მებრძოლები (ტორეოდორები) წითელ ფერებს და დამთავრებული იმ ქვეყნებით, რომლებმაც აკრძალეს ზემოხსენებული ღონისძიება.
რატომ არიან ხარები ასე აგრესიულები?
ეს დიდწილად დამოკიდებულია სქესზე. ტესტოსტერონის დონე მამრ ძუძუმწოვრებში უფრო მაღალია, რის გამოც ხარები უფრო აგრესიულები არიან ვიდრე ძროხები.
თუმცა, ხარები არა მხოლოდ ტესტოსტერონის გამო არიან აგრესიულები. ისინი უაღრესად ტერიტორიული არსებები არიან, რომლებიც ებრძვიან ყველაფერს, რასაც მათი ტერიტორიის ხელმყოფად აღიქვამენ.
ხარების აგრესიულობის ერთობლიობა მათ უზარმაზარ ზომასა და ძალასთან ერთად მათ საშიშ ცხოველებად აქცევს. გარდა ამისა, ხარებს ასევე აქვთ ბასრი რქები, რომლებმაც შეიძლება ნებისმიერი სასიკვდილოდ დაჭრას.
თუმცა, არსებობს ხარის აგრესიის თავიდან აცილების გზები. მაგალითად, ფერმერები ხშირად უკეთებენ მათ ცხვირზე რგოლებს. ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს ამ საშიში ცხოველების გარშემო ყოფნის საშიშროების შემცირებას, რაც საშუალებას აძლევს მათ გააკონტროლონ ხარები უსაფრთხო მანძილიდან.
მაშ ასე, წითელი ფერი აბრაზებს ხარებს?
მარტივად რომ ვთქვათ, პასუხი არის არა! სამაგიეროდ, ეს გამოწვეულია მოსასხამის აგრესიული ფრიალით.
მიზეზი იმისა, რომ წითელი არ შეიძლება იყოს ის ფერი, რომელიც ხარებს აბრაზებს, არის ის, რომ ისინი ვერც კი ხედავენ ფერს, რადგან მათ თვალებს აკლია L- კონუსები, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან წითელი ფერის გამოვლენაზე.
L-კონუსების ნაკლებობა ხარებს ორფეროვან არსებებად აქცევს და მათ უჭირთ წითელის მწვანესგან გარჩევა.
თუ გაინტერესებთ, როგორ აღიქვამენ ხარები წითელ ფერს, ის ყვითელისა და ნაცრისფერის ნაზავს ჰგავს.
მაშინ რატომ აცვიათ ტორეოდორებს წითელი მოსასხამი?
წითელ ფერს, რომელსაც ტორეოდორები ან მატადორები ატარებენ კორიდაში (ხარებთან ბრძოლა), მულეტა ეწოდება. მულეტების გამოყენება ღრმად არის ფესვგადგმული კორიდის ტრადიციებში.
მულეტას წარმოიშვა 1726 წელს, როდესაც ესპანელმა მატადორმა, სახელად ფრანცისკო რომერომ, იგი ხარებთან ბრძოლის სამყაროს გააცნო. ამჟამად მულეტა გამოიყენება ესპანური სტილის ხარებთან ბრძოლის ფინალურ ეტაპზე, როდესაც ხარებს ხმლით ხდიან სულს.
რა თქმა უნდა, ხარებთან ბრძოლა შეიძლება საკმაოდ სისხლიანი მოვლენა იყოს. და თუ დაფიქრდებით, წითელი ფერი მოსასხამებში ლოგიკური არჩევანია.
წითელ ფერს შეუძლია ხარების სისხლის ლაქების დამალვა ბრძოლის დროს, რაც აადვილებს მოსასხამის შემდგომ გაწმენდას.
თუმცა, ბრძოლის უმეტესი ნაწილის განმავლობაში მატადორები იყენებენ განსხვავებულ ფერს, გარედან ვარდისფერს და შიგნით ყვითელს.
რა ემართება ხარებს ბრძოლის შემდეგ?
თუ ხარები არ იქნა შეწყალებული ან ეს არ არის ხარებთან ბრძოლის პორტუგალიური სტილი, მათ კლავენ არენაზე ღონისძიების დასრულებამდე.
იმ იშვიათ შემთხვევებშიც კი, როდესაც მატადორები მარცხდებიან ხარებთან ბრძოლაში (ემსხვერპლებიან), ხარებისთვის შედეგი უცვლელი რჩება.
კორიდას შემდეგ დაკლულ ხარებს არენიდან სასაკლაოში აგზავნიან, რადგან მათი ხორცი შემდეგში გამოყენებულ იქნეს კერძების მოსამზადებლად.
ესპანეთში არის რესტორანიც კი, Casa Toribio, რომელიც სპეციალიზირებულია ხარების ბრძოლებში გამოყენებული ხარების ხორცზე — ისინი ხორცს მადრიდში «Las Ventas» არენიდან იღებენ.
გარდა სხვადასხვა კერძების მომზადებისა, ხორცი ასევე გამოიყენება შინაური თუ გარეული ცხოველების საკვების დასამზადებლად.
რა ჯიშის ხარი გამოიყენება ხარებთან ბრძოლისთვის?
ხარებთან ბრძოლისთვის გამოყენებული ხარებია: ტორო ბრავოს ხარები, ესპანური მებრძოლი ხარები და ხარები პირინეის ნახევარკუნძულიდან.
გარეგნობის თვალსაზრისით, ესპანური მებრძოლი ხარები გამოიყურებიან დაკუნთული, რადგან ისინი სპეციალურად კორიდასთვის არის გამოყვანილი და ჩვეულებრივ შავი ან მუქი ყავისფერი ფერისაა.
4-6 წლის ხარებს იყენებენ corridas de toros (პროფესიული ხარების ბრძოლა) და corridas de rejones (ხარები საცხენოსნო ბრძოლისთვის). 3-4 წლის ხარებს იყენებენ ნოვილადებისთვის (ხარების სამოყვარულო ბრძოლებისთვის).
ნოვილიადაში ხარებთან მებრძოლს «ნოვილირო» ჰქვია და ჯერ არ ითვლება მატადორად. სამოყვარულო ღონისძიებების ბილეთები, როგორც წესი, გაცილებით იაფია, ვიდრე პროფესიონალური ან საცხენოსნო ხარებთან ბრძოლების.
ხარებთან ბრძოლა ისევ აქტუალურია?
კორიდა ახლა არალეგალურია ბევრ ქვეყანაში, მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში, იტალიასა და კანადაში. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი არ უჭერს მხარს, ღონისძიება რამდენიმე ქვეყანაში მაინც იმართება.
რვა ქვეყანა კვლავ უშვებს ხარებთან ბრძოლის ტრადიციას, მათ შორისაა საფრანგეთი, ესპანეთი და პორტუგალია. თუმცა, ესპანეთში არის დაბრკოლებებიც ქვეყნის ზოგიერთ რაიონში, როგორიცაა: კალონჟე (Calonge), ტოსა დე მარი (Tossa de Mar), ვილამაკოლუმი (Vilamacolum) და ლა ვახოლი (La Vajol), ეს აკრძალულია.
რაც შეეხება იმას, რომ ქვეყანაში ხარებთან ბრძოლა სრულიად აკრძალული არ არის, ეს ესპანური კულტურის შენარჩუნებაზე მიუთითებს.
მაგალითად, ესპანეთის ავტონომიურმა გაერთიანება კატალონია-მ 2010 წელს აკრძალა ეს სისხლიანი სპორტი, მაგრამ გადაწყვეტილება 2016 წელს გააუქმა, რადგან აკრძალვა არაკონსტიტუციურად იქნა მიჩნეული.
მაშ ასე: ხარების გაღიზიანება წითელი მოსასხამის დანახვისას, მითია. ისინი წითელ ფერს ვერც კი ხედავენ ისე, როგორც ჩვენ!
სწორედ მოსასხამის რხევითი მოძრაობა იწვევს ხარის შეტევას; წითელი მოსასხამის გამოყენებას არანაირი კავშირი არ აქვს ხარების პროვოცირებასთან.
წითელი მოსასხამები განსაკუთრებით შთამბეჭდავად გამოიყურება ხარებთან ბრძოლების დროს. წითელი ფერი მართლაც კარგად მალავს სისხლის ლაქებს!
სამწუხაროდ, ეს ესპანური ტრადიცია არის ცხოველებზე დამოკიდებულების უკიდურესი სისასტიკის მაგალითი. საბედნიეროდ ხარებთან ბრძოლის მხარდაჭერა მცირდება და სისხლიანი სპორტი აკრძალულია ბევრ ქვეყანაში.