ისრაელის დარტყმები სირიაში და დრუების ფაქიზი ბალანსი: რას გვიჩვენებს ალ-სუეიდას კონფლიქტი

2025 წლის ივლისში სირიის ალ-სუეიდას პროვინციაში კვლავ იფეთქა სისხლიანმა კონფლიქტმა, რომლის ეპიცენტრში აღმოჩნდნენ დრუები — რეგიონში მცხოვრები რელიგიური უმცირესობა. დაძაბულობა დაიწყო დრუი ვაჭრის გატაცებით, რასაც მოჰყვა შეიარაღებული დაპირისპირება დრუების მილიციებსა და სუნიტ ბედუინებს შორის. შედეგად, მხოლოდ რამდენიმე დღეში დაიღუპა 300-ზე მეტი ადამიანი.

ვინ არიან დრუები და რატომ არიან სამიზნე?
დრუები — შიიზმის ფესვებზე დაფუძნებული, თუმცა უნიკალური რწმენის მიმდევარი ეთნო-რელიგიური ჯგუფი — სირიის მოსახლეობის მხოლოდ 3%-ს შეადგენს, მაგრამ ისტორიულად აქტიური და ორგანიზებული ძალაა სამხრეთში.

რეჟიმის ცვლილების შემდეგ — როცა 2024 წლის დეკემბერში ბაშარ ასადი დაემხო — დრუების მიმართ სირიაში დამოკიდებულება კიდევ უფრო გაურკვეველი გახდა. მიუხედავად ახალი ლიდერის, ყოფილი ჯიჰადისტის აჰმედ აშ-შარას დაპირებისა, რომ დაიცავს ყველა უმცირესობას, ადგილობრივი დრუები ხშირად წინააღმდეგობას უწევენ მთავრობის არმიას და იარაღით იცავენ თავიანთ ავტონომიას.

ისრაელის ჩარევა — დაცვის მცდელობა თუ გეოპოლიტიკური სვლაა?
ისრაელის ავიადარტყმები 15–16 ივლისს, რომელთა სამიზნე იყო როგორც ალ-სუეიდაში განლაგებული ძალები, ისე დამასკოს თავდაცვის სამინისტრო, ოფიციალურად დამოწმდა როგორც მცდელობა — „დროული და გამაფრთხილებელი“ — რათა თავიდან იქნას აცილებული დრუებზე მასობრივი ძალადობა.

თუმცა რეალური სურათი გაცილებით რთულია:

• ისრაელს აშკარად აშფოთებს ისლამისტური ჯგუფების გაძლიერება მის ჩრდილოეთ საზღვრებთან;

• პარალელურად, ის ცდილობს რეგიონში წარმოდგეს როგორც რელიგიური უმცირესობების მფარველი, რაც მას გეოპოლიტიკურად აძლევს ლეგიტიმაციას.

შიდა კრიზისი და საერთაშორისო ჩარევა — დესტაბილიზაციის რისკები
ისრაელის მოქმედება მკაცრად გააკრიტიკეს არაბულმა ქვეყნებმა, თურქეთმა და გაერომ. ამავდროულად, შეერთებულმა შტატებმა მორიგი “შეშფოთება” გამოთქვა.

ეს ფაქტი ნათლად აჩვენებს, რომ სირია ჯერ კიდევ ძალიან შორს არის რეალური სახელმწიფოსგან. მასში გავლენისთვის იბრძვიან ლოკალური დაჯგუფებები, რელიგიური იდენტობებით შეკრული მილიციები და გარე მოთამაშეები.

დასკვნა
ალ-სუეიდაში განვითარებული მოვლენები არ არის მხოლოდ რელიგიური დაპირისპირება ან ლოკალური კონფლიქტი. ეს არის მეტაფორა თანამედროვე სირიისთვის — ქვეყანა, სადაც უმცირესობები დაუცველები არიან, ახალი მთავრობა — ჯერ კიდევ უფორმო, და სადაც ისრაელი გეოპოლიტიკურ ვაკუუმში ცდილობს საკუთარი დღის წესრიგის დაწესებას.

დრუების ბედი შესაძლოა გახდეს ლაკმუსის ტესტი იმისა, თუ რამდენად შეძლებს სირია ახალ რეალობაში სახელმწიფოს ფუნქციის აღდგენას და რომელი ძალა მოიპოვებს გავლენას მის გაყოფილ ტერიტორიებზე.